Surat Akuan Berkanun atau Statutory
Declaration atau lebih dimaklumi dengan nama SD adalah dikawal selia di bawah
Akta Akuan Berkanun 1960 (Akta 13). Ada juga orang memanggilnya dengan nama
Surat Sumpah atau Surat Akuan Bersumpah.
Apakah nilai sebuah surat akuan atau SD
ini. Bolehkah ianya dijadikan bukti? Bolehkah ianya dijadikan asas untuk
memulakan siasatan? Apakah hukuman yang dikenakan jika surat akuan itu
mengemukakan fakta yang tidak tepat?
Surat akuan lazim digunakan dalam proses
perundangan. Banyak pejabat kerajaan menggunakan surat akuan dalam memproses
permohonan tertentu daripada orang ramai.
Antaranya seperti permohonan untuk memasukkan
kaveat mesti dilampirkan dengan surat akuan pengkaveat yang menyatakan bahawa
beliau mempunyai kepentingan yang boleh dikaveatkan di atas tanah tersebut.
Pejabat Tanah juga menggunakan kaedah surat akuan dan laporan polis dalam
memproses permohonan untuk mendapatkan geran hilang. Amanah Raya Berhad (ARB),
misalnya menggunakan kaedah surat akuan ini yang mana mereka akan meminta
pemohon yang memohon menggunakan khidmat ARB untuk membuat surat akuan dalam
urusan pentadbiran harta sebelum mereka memulakan urusan pentadbiran harta
pusaka si mati. Begitu juga, permohonan bagi mendapatkan surat kuasa mentadbir
daripada Pejabat Pembahagian Pusaka Kecil juga menggunakan kaedah yang sama.
Akta Akuan Berkanun 1960 tidak menyatakan
apakah kelebihan atau manfaat yang terhasil daripada sesebuah surat akuan.
Ianya hanya menyatakan kaedah atau format yang perlu digunakan dalam membuat
surat akuan. Sesuatu surat akuan yang tidak mengikut formatnya boleh dicabar
dan ditolak daripada digunakan. Akta tersebut juga menyatakan bahawa akuan yang
dibuat menurut akta tersebut akan disifatkan sebagai akuan yang dibuat di bawah
Seksyen 199 dan 200 Kanun Keseksaan (Akta 574).
Seksyen 199 menyatakan bahawa sesiapa yang
membuat kenyataan yang tidak benar kepada Mahkamah atau penjawat awam boleh
diseksa sama seperti jika beliau memberikan keterangan palsu.
Seksyen 200 pula menyatakan bahawa sesiapa
yang membuat keterangan atau akuan palsu secara tidak jujur boleh diseksa sama
seperti seolah-olah ia telah memberikan keterangan palsu.
Di bahagian Huraian Seksyen 200 menyatakan -
"Sesuatu akuan yang tidak boleh diterima sebagai keterangan semata-mata
oleh sebab sesuatu yang tidak menurut peraturan, ialah akuan dalam erti seksyen
199 dan 200."
Ini bermakna, surat akuan yang tidak benar
mempunyai implikasi serius di sisi undang-undang. Hukuman bagi sesiapa memberikan
keterangan palsu adalah terkandung dalam Seksyen 193 Kanun Keseksaan iaitu jika
keterangan itu diberikan dalam peringkat perbicaraan kehakiman boleh dipenjara
sehingga 7 tahun dan denda, manakala dalam hal-hal lain boleh dipenjara
sehingga 3 tahun dan denda.
Pejabat kerajaan lazimnya menggunakan kaedah
surat akuan ini sebagai kaedah untuk memastikan orang awam yang berurusan
dengan mereka hanya akan mengemukakan fakta yang benar.
Jika ada fakta yang tidak tepat diberikan,
maka orang tersebut boleh didakwa atas kesalahan jenayah atas sebab
mengemukakan fakta yang tidak betul.
Jika perkara tersebut diketahui, maka pegawai
kerajaan itu akan membuat laporan polis dan polis akan menyiasat samada fakta
yang dinyatakan di dalam surat akuan tersebut adalah benar atau palsu. Setelah
itu, pegawai polis itu akan menyerahkan kepada pihak Timbalan Pendakwa Raya
untuk memutuskan sama ada akan mendakwa orang tersebut.
Oleh sebab itu, fakta yang terkandung dalam
sesuatu surat akuan itu dianggap mempunyai nilai yang lebih kuat daripada
penyataan biasa kerana ianya dikawal selia oleh undang-undang. Bagi pembuat
surat akuan, beliau harus berhati-hati dalam membuat surat akuan kerana jika
beliau mengemukakan fakta palsu, beliau boleh direman dan seterusnya didakwa di
Mahkamah kerana memberikan pengakuan palsu.
Namun, ramai juga yang teraniaya dengan surat
akuan palsu ini. Antaranya seperti yang dinyatakan dalam kes Boonsoom Boonyanit
vs Adorna Properties Sdn Bhd yang mana dalam kes itu ada seseorang telah
menyamar sebagai Boonsoom dan telah membuat pengakuan palsu bahawa geran
tanahnya hilang. Bertindak atas surat akuan itu, pejabat tanah telah
mengeluarkan geran tanah yang baharu dan penyamar itu telah menjual tanah itu
kepada pihak ketiga. Akhirnya Boonsoom telah kehilangan tanahnya itu.
Begitu juga, jika kita masih ingat kes sodomi
1 yang mana pemandu DSAI iaitu Azizan telah membuat surat akuan yang didraf
oleh Umi Hafilda yang mengatakan beliau telah diliwat oleh DSAI. Semua orang
telah tahu DSAI telah dibebaskan daripada kes sodomi 1 tetapi surat akuan itu
telah menyebabkan kehidupan dan karier politik DSAI kucar-kacir.
Dalam kes surat akuan Altantuya yang dibuat
oleh PI Bala, sehingga beliau mati, tiada siasatan konkrit yang dibuat terhadap
kebenaran fakta yang dibuat oleh PI Bala itu, tetapi surat akuan PI Bala itu
telah mencetuskan polemik besar kepada Perdana Menteri (Datuk Seri Najib).
Kita sendiri tidak pasti kenapakah pihak
polis tidak menyiasat surat akuan PI Bala ini. Dalam kes, Danaharta Managers
Sdn Bhd vs Samaworld (Asia) Sdn Bhd [2006] 2 MLRH 882, Hakim Dato' Noor Azian
Shaari telah menolak surat akuan yang dibuat bagi memasukkan kaveat kerana
surat akuan itu tidak mendedahkan apa-apa kepentingan yang boleh dikaveatkan
dan akhirnya kaveat itu dibatalkan.
Oleh itu, bagi saya surat akuan bukanlah
boleh dianggap sebagai bahan bukti kecuali ianya termasuk dalam pengecualian
yang dibenarkan oleh undang-undang seperti 'dying declaration'.
Surat akuan itu hanyalah perspektif daripada
pembuatnya bahawa penegasan fakta yang terkandung di dalam surat akuan itu
sebagai mempunyai merit dan beliau sanggup dihadapkan dengan pendakwaan jenayah
jika fakta itu tidak benar.
Sesuatu surat akuan juga bukanlah suatu
justifkasi untuk memulakan apa-apa tindakan undang-undang seperti untuk memecat
atau mendakwa seseorang. Tindakan pemecatan atau pendakwaan hanya akan
dimulakan jika kertas siasatan dibuka.
Bagi sebuah syarikat misalnya jika ada
pekerja syarikat yang membuat surat akuan, maka ianya harus diteruskan dengan aduan
rasmi kepada pihak HR syarikat tersebut. Pihak HR akan memanggil pengadu dan
yang diadu untuk mendapatkan keterangan lanjut. Jika perlu, suatu siasatan
dalaman akan dibuat untuk memanggil saksi-saksi dan untuk pengemukaaan dokumen.
Bagi tindakan jenayah, selain surat akuan, suatu laporan polis atau 'first
information report' perlu dibuat.
Manakala, bagi yang berasa diri mereka
teraniaya dengan fakta sesuatu surat akuan harus membuat laporan polis supaya
pihak polis boleh membuka kertas siasatan dan seterusnya mendakwa orang itu.
Selain itu, orang yang teraniaya itu juga
boleh memulakan tindakan guaman seperti tindakan guaman fitnah ke atas pembuat
surat akuan tersebut [Lihat PANG FEE YOON v. PIONG KIEN SIONG &
ORS [1999] 8 CLJ 383; [1999] 3 AMR 3464; Dalam kes ini, Hakim
Suriyadi Halim Omar telah mengawardkan sejumlah lebih RM900,000-00 terhadap
defendan-defendan kerana fitnah yang berbangkit daripada surat akuan tersebut]
Seperkara lagi, dalam Islam, kaedah surat
akuan ini tidak ada. Dalam Islam, kaedah yang digunakan adalah kaedah iqrar
atau pengakuan. Seksyen 17 Akta Keterangan Mahkamah Syariah (Wilayah-Wilayah
Persekutuan) 1997 (Akta 561) menyatakan bahawa Iqrar ialah suatu
pengakuan yang dibuat oleh seseorang, secara bertulis atau lisan atau dengan
isyarat, menyatakan bahawa dia mempunyai obligasi atau tanggungan terhadap
seseorang lain berkenaan dengan sesuatu hak. Sesuatu iqrar hendaklah
dibuat - di dalam Mahkamah, di hadapan Hakim; atau jika di luar
Mahkamah, di hadapan dua orang saksi lelaki yang 'aqil, baligh dan 'adil.
Bagi seseorang Islam, lebih baik jika beliau
menurut kaedah yang ditetapkan dalam Hukum Syarak kerana itu lebih adil dan
lebih amanah. Kaedah pembuktian dalam Hukum Syarak lebih ketat daripada kaedah
undang-undang sivil.
Ada hikmah yang besar daripada kaedah
pembuktian yang ketat di dalam Hukum Syarak. Bagi sesuatu tuntutan yang dibuat
di Mahkamah Syariah, semuanya mesti melalui proses perbicaraan supaya hakim
dapat menilai bukti yang dikemukakan itu. Jika bukti itu samar-samar atau hanya
bukti cakap dengar maka ianya akan ditolak oleh Mahkamah meskipun ada surat
akuan.
No comments:
Post a Comment